Είναι το μετρό της Θεσσαλονίκης το ακριβότερο στον κόσμο;

Σπόιλερ αλέρτ: όχι

Φωτογραφία αρχείου (Δεν είμαι Θεσσαλονικιός, δεν έχω καλύτερη)

Διαβάζοντας threads βλέπεις προφανώς τις γκρίνιες για το μετρό, οπότε βλέπεις να εμφανίζονται και τσιτάτα όπως ότι το μετρό της Θεσσαλονίκης είναι το ακριβότερο στο κόσμο, με 300 εκ. ευρώ ανά χιλιόμετρο γραμμής. Το θέμα είναι πως δημοσιογράφοι όπως ο Γιώργος Καρέλιας αναπάραγουν το τσιτάτο χωρίς φιλτράρισμα.

Ο Γιώργος Καρέλιας γράφει πως το μετρό της Θεσσαλονίκης είναι το ακριβότερο στο κόσμο, ανά χιλιόμετρο γραμμής

Όσοι ξέρουμε από κατασκευές ΜΜΜ διεθνώς, ξέρουμε πως οι αγγλόφωνες χώρες θα σκότωναν για τέτοια κόστη κατασκευής. Η πρώτη φάση της επέκτασης του μετρό στη 2nd Avenue της Νέας Υόρκης κόστισε (εν τέλει) συνολικά 4,618 δισ. δολλάρια (του 2017), για 2,7 χιλιόμετρα γραμμής. Αν κάνουμε τις πράξεις αυτό βγάζει 2,087 δις ευρώ (του 2024) ανά χιλιόμετρο γραμμής! Το μετρό της Χονολούλου στη Χαβάη, που έχει παρόμοια τεχνικά χαρακτηριστικά με αυτό της Θεσσαλονίκης, με τη σημαντική διαφορά πως είναι υπέργειο, εκτιμάται πως θα κοστίσει 12,4 δισ. δολάρια (του 2021) για 32,5 χιλιόμετρα υπέργειας γραμμής. Δηλαδή, 421 εκ. ευρώ (του 2024) ανά χιλιόμετρο - υπέργειας επαναλαμβάνω - γραμμής.

Φυσικά, όπως δεν έχει νόημα να συγκρινόμαστε με τους Κινέζους, οι οποίοι είναι πρωταθλητές στη συγκράτηση του κόστους και την ταχύτητα κατασκευής, ομοίως δεν έχει νόημα να συγκρινόμαστε με τους Αμερικάνους, οι οποίοι είναι πρωταθλητές στην ολιγωρία και την ακρίβεια στην κατασκευή έργων ΜΜΜ. Κοινώς, αν θέλουμε να δούμε κατά πόσο έβαλαν το χέρι τους στο μέλι οι δικοί μας, πρέπει να δούμε παρόμοια έργα στη «γειτονιά» μας.

Πρώτα, ας πάρουμε το σωστό μέτρο σύγκρισης. Στο κόστος των 3 δισ. ευρώ συμπεριλαμβάνεται και η επέκταση της Καλαμαριάς, ανεβάζοντας το συνολικό μήκος στα 14,38 χιλιόμετρα. Συνεπώς, το κόστος ανα χιλιόμετρο είναι περίπου 210 εκατ. ευρώ.

Ύστερα, ας δούμε με τι θα συγκρίνουμε. Το μετρό της Θεσσαλονίκης έχει ως ευρωπαϊκά αδελφάκια, από τεχνικής άποψης, το μετρό της Κοπεγχάγης και της γραμμές 4 & 5 του μετρό του Μιλάνου. Μάλιστα, την λειτουργία όλων αυτών των γραμμών την έχει αναλάβει, πλήρως ή εν μέρει, η ATM (Azienda Transporti Milanesi), που έχει αναλάβει και τη λειτουργία του μετρό της Θεσσαλονίκης, μαζί με την Egis.

Η τελευταία μεγάλη επέκταση του μετρό της Κοπεγχάγης πραγματοποιηθήκε ως μέρος του έργου Cityringen. Τo έργο συμπεριλαμβάνει 15,5 km (ως επί το πλείστον υπογείων) γραμμών, με εκτιμώμενο κόστος το 2011 21,3 δισ. κορώνες Δανίας. Το κόστος το πήρα με τιμές του 2011, γιατί τότε αναφέρεται πως ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής. Οπότε, αυτό μας κάνει 230 εκ. ευρώ ανά χιλιόμετρο γραμμής - σε σημερινές τιμές. Παρόμοια τιμή με εμάς, βέβαια στην Δανία έχουν πιο ακριβά εργατικά…

Η γραμμή 5 του Μιλάνου χτίστηκε προτού την 4, παραδόξως. Έχει μήκος 12,9 km, και κόστισε 500 εκ. ευρώ. Το κόστος είναι αυτό που αναφέρεται κατά την υπογραφή της σύμβασης (μάλλον το 2010, όπως βλέπω από τις πηγές του σχετικού άρθρου στην Βικιπαίδεια). Άρα, σε τιμές 2024, έχουμε κόστος κατασκευής περίπου 50 εκ. ευρώ ανά χιλιόμετρο!

Η 4η γραμμή του Μιλάνου έχει μήκος 15,2 km, με εκτιμώμενο κόστος κατασκευής 1,7 δισ. ευρώ, σε τιμές 2011. Επομένως, σε σημερινές τιμές, το κόστος κατασκευής ανά χιλιόμετρο γραμμής είναι περίπου 140 εκ. ευρώ ανά χιλιόμετρο.

Βέβαια, τα παραπάνω κόστη είναι τα εκτιμώμενα κόστη στην αρχή της κατασκευής, τα οποία είναι σχεδόν πάντοτε χαμηλότερα από τα τελικά. Για την ιστορία, το αρχικό εκτιμώμενο κόστος για την βασική γραμμή του μετρό Θεσσαλονίκης ήταν 1,534 δισ. ευρώ, χωρισμένο σε διάφορες φάσεις χρονολογικά, που δεν θα προσπαθήσω να ανάξω σε σημερινές τιμές. Ενώ ο κλάδος της Καλαμαριάς κόστισε 570 εκ. ευρώ. Συνολικά, το αρχικό εκτιμώμενο κόστος των 2 κλάδων ήταν γύρω στα 2,1 δισ. ευρώ. Αν πούμε χονδροειδώς πως αυτά τα κόστη αφορούν το 2012, τότε έχουμε αρχικό εκτιμώμενο κόστος γύρω στα 170 εκ. ευρώ ανά χιλιόμετρο.

Η γραμμή 4 του Μιλάνου αναμενόταν να ανοίξει πλήρως το 2015, αλλά τελικά αυτό έγινε μόλις πριν ένα μήνα τον Οκτώβριο. Με έναρξη κατασκευής το 2011. Θα ήταν ενδιαφέρον, λοιπόν, να μας έλεγαν οι Λομβαρδοί ποιο ήταν το τελικό κόστος.

Κόστος κατασκευής γραμμών μετρό, ανά χιλιόμετρο, σε σημερινές τιμές

Συμπεραίνοντας, η αρκιβής σύγκριση κόστων διεθνώς είναι δύσκολη, γιατί δεν ύπαρχουν πάντα διαθέσιμα δεδομένα τελικού κόστους και ο πληθωρισμός σε συνδυασμό με τις διαχρονικές διακυμάνσεις μεταξύ νομισμάτων κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Χονδρικά όμως, λαμβάνοντας υπόψιν μόνο το μήκος των γραμμών και τα κόστη κατασκευής ομοίων γραμμών μετρό, το μετρό Θεσσαλονικής μας βγήκε ελαφρώς τσιμπημένο για αυτό που είναι. Σε καμία περίπτωση τραγικά υπερκοστολογημένο, πόσο μάλλον το ακριβότερο μετρό στον κόσμο, αλλά σίγουρα μπορούσαμε και καλύτερα.

Σημειώσεις:

• Υπέθεσα πως τα 3 δισ. του τελικού κόστους κατασκευής των 2 αρχικών κλάδων του μετρό Θεσσαλονίκης είναι σε παρούσες τιμές

• Η διαδικασία μετατροπής σε σημερινές τιμές ευρώ έχει ως εξής: Μέσω αυτού του εργαλείου μετατρέπω την τιμή που θέλω σε σημερινή τιμή, με βάση τον πληθωρισμό της χώρας. Έπειτα, μετατρέπω την σημερινή τιμή σε ευρώ, αν δεν είναι ήδη.